Het vreemdste is misschien nog wel dat ik me soms dommer voordoe dan ik in werkelijkheid ben. Als iemand een minder intelligente vraag stelt, ben ik geneigd om een nog dommer antwoord te geven. Stel, iemand vraagt aan mij Wat is de hoofdstad van Frankrijk? Dan heb ik vaak zin om Madrid te antwoorden. Dat is dan een grapje. Hè. Want ik weet heus wel wat de hoofdstad van Frankrijk is. Dat is Parijs.
In mijn enthousiasme realiseer ik me niet altijd dat a) niet iedereen snapt dat ik een grapje maak en b) niet iedereen het grappig vindt. Hierdoor kom ik soms dommer over dan ik daadwerkelijk ben. Ik ben heus niet heel slim, maar ik heb zelf het idee dat ik toch wel wat dingen weet. Niet alles. Er zijn dingen waar ik meer verstand van heb dan andere mensen. Een voorbeeld van zo’n ding is de band Turin Brakes. Ik durf te beweren dat ik misschien wel het meeste over die band weet. Dat ik dé autoriteit ben op het gebied van Turin Brakes. Hooguit op de band zelf na dan, al weten die vast een aantal dingen niet die ik zo kan opnoemen. En andersom is het ook het geval. Zij weten dingen die ik niet weet. Zolang Turin Brakes niet doorbreekt, heb ik echter vrij weinig aan deze kennis. Helaas.
Ik pretendeer ook een filmkenner te zijn. Ik zal niet zeggen dat ik elke goede film heb gezien, maar ik heb wel van heel veel films gehoord (en dat kijken komt nog wel). Ik herinner mij nog goed een zomervakantie in Frankrijk waarbij mijn vader, mijn zus en ik samen met wat andere mensen in een groepje aan een quiz meededen. Een ronde ging over filmmuziek. Hoe heet het liedje en uit welke film komt het? Ik weet nog dat een van de eerste opgaven uit die quiz het liedje Deeper Underground van Jamiroquai was, uit de film Godzilla. De film had ik niet gezien toen, maar als muziekliefhebber had ik het liedje wel vaker bij muziekzenders horen langskomen. Ik vond het maar een vervelend nummer. Ik heb dan ook niet gezegd welk liedje het was, waardoor we minstens een punt misliepen. Uiteindelijk wonnen we wel prijzen, maar, dat was niet dankzij die vraag. Ik was stil. Dan schaam ik me haast dat ik zoiets weet. Want ik hou van goede muziek, van goede films. Ik wil alleen goede dingen weten.
Dat stilhouden gebeurt ook nog in de collegezalen. Maar niet omdat ik iets weet wat niemand anders weet. Het punt is dat docenten vaak domme vragen stellen, net als veel andere mensen. Afgelopen donderdag was er een studiedag van de opleiding Nederlands. De studiedag was geweldig. Leuke sprekers, leuke onderwerpen, leuke workshops, maar af en toe kwamen de domme vragen toch weer eruit: Wie weet welke literatuurgeschiedenis er voor de nieuwe nog is verschenen?
Dat weet ik.
Dat weten mijn buren.
Dat weten alle mensen in de zaal, alle neerlandici en alle neerlandici in wording.
Iedereen weet ook van elkaar dat iedereen het weet. En dan valt er dus een pijnlijke stilte. Uiteindelijk is er dan iemand die het zegt, om de docent, die het waarschijnlijk niet eens door heeft, uit zijn lijden te verlossen.
Vragen stellen aan je publiek is goed, ga die dialoog aan! Hou het levendig! Het is misschien moeilijk om je publiek in te schatten, maar als je weet dat je in een zaal vol Neerlandici (in wording) staat, dan kun je die makkelijke vragen toch overslaan? Ga dan meteen naar En wie werkten dan aan die literatuurgeschiedenis mee? Dan daag je studenten uit, dat weet niet iedereen. Het boek zelf komt bijna ieder college ter sprake, maar niet iedere student let op wie aan de NLG (de literatuurgeschiedenis van 1993 dus) heeft meegewerkt. Dan test je ze. Misschien weten maar één of twee mensen het. Maar het activeert die twee in ieder geval, en het daagt andere studenten uit bij een volgende vraag die beroep doet op zulke nichékennis (zoals ik dit soort kennis maar heb gedoopt) ook een poging te wagen. Want er is altijd iemand die toevallig afgelopen weekend ergens is geweest dat toevallig bij het onderwerp aansluit. Dat ik dat zelf dan niet ben, is helemaal niet problematisch. Ik wacht wel op die ene vraag. Over bijvoorbeeld het catalogusnummer van de heruitgave van het tweede album van Turin Brakes, Ether Song. Ik zal antwoorden SOURXX054. Ik zal erbij vertellen dat de blauwe lucht op de voorkant van het hoesje nu een oranje avondlucht is geworden en dat er een extra CD is bijgevoegd met onder andere een versie van Long Distance opgenomen op radio 3FM bij het programma Denk Aan Henk.
Misschien stel je wel een vraag die niet iedereen weet, maar daarvoor is het toch ook school? Dan leer je toch iets aan die leerlingen? Daar zijn docenten toch voor? Je legt het uit en de volgende vraag weet wel weer iemand. Maar ga niet naar de bekende weg vragen. Want dat levert niks op… Nou ja, stilzwijgen…
