11: The Whitest Boy Alive – Dreams (2006)
Na enkele elektronische soloprojecten kreeg Erlend Øye weer zin om in een band te spelen. Maar niet een band waarbij over iedere noot wordt gediscussieerd en nagedacht – zoals de Kings of Convenience. Nee, een band die vrolijk, impulsief en direct is. Die met een beetje geluk ook nog de voetjes van de vloer krijgt. Positief, maar realistisch. Dromerig, maar ook met humor.
En zoals zo af en toe gebeurt in de muziekwereld, sloegen de initiatiefnemers hiermee de spijker op zijn kop. The Whitest Boy Alive – en inderdaad, een veel “wittere” zanger dan de Noor Erlend kun je je bijna niet voorstellen – begon al eind 2003 als een elektronisch project en evolueerde langzaam tot het viertal mensen dat zonder hulp van geprogrammeerde elementen dansbare muziek maakt. Het eerste nummer dat de band (het project) uitbrengt is dan ook een elektronische, bijna statische versie van Inflation. In 2006 resulteerde dat alles in Dreams waar dat zelfde nummer op staat, maar dan met live instrumenten (en “heart”). En de Erlend die we al kenden van Kings of Convenience horen we hier als vanouds, maar dan met een sound waarin zijn ingetogen vocalen perfect tot hun recht komen. Niet dat die niet mooi klonken in samenzang, maar de dromerige solostem die we hier horen… Je moet er van houden en ik hou er van!
En met mij vele anderen, want opvolger Rules bombardeerde de band tot ware festivalhit en verzamelpunt van muzieknerds EN hipsters alike. Maar Dreams kwam daarvoor te vroeg. Het is een album dat bescheiden werd neergezet: uitgebracht door een eigen label (Bubbles) en een doe-het-zelf-mentaliteit waar veel muzikanten een voorbeeld aan kunnen nemen. De multinationale band, met als hoofdkwartier Berlijn (hipper dan hip) timmerde aan de weg zonder noemenswaardig marketingbudget en trok in eerste instantie uitsluitend bestaande fans van Erlend. Dreams doet de titel eer aan: het is dromerige muziek waarop je met een beetje geluk met je voeten kan schuifelen.
Maar er gebeurde iets… De band bleek live best wel goed. Erlend kon eindelijk de foute pasjes doen die bij Kings of Convenience uit de toon zouden vallen en de andere bandleden maakten lol op hun eigen manier: een foute snor, een keyboardsolo, of zelfs elkaars instrumenten bespelen (met vaak hilarische gevolgen). En ergens tussen Amsterdam en Istanbul, daar ging het fout… Daar bloeide Erlend op tot een diva / leider / charismatische man die alleen nog uiterlijk een nerd is.
En waar opvolger Rules veel meer deze live feel van de band omarmt, is Dreams een echte studioplaat: meer voor de hoofdtelefoon dan de subwoofer. En dat is best wel geslaagd. Omdat de plaat met verschillende tracklists is uitgegeven op verschillende labels, kan ik niet anders dan gewoon mijn eigen versie bespreken – die van het Zweedse label Service. Opener Burning is een stamper die er niet om heen draait. Simpele tekst, simpel ritme en simpele gitaarnoten die de melodie uitspellen. So many people telling me one way, so many people telling me to stay, never a chance to have my mind made up, caught in a motion that I don’t want to stop. En dat dan heel vaak herhalen. In een interview gaf Erlend ooit aan dat hij zoveel dansbare muziek zo ‘dom’ vond qua tekst, maar qua variëteit doet hij hier zijn betoog weinig eer aan. Dit is een gebbetje, getuige de lachende bandleden aan het eind van het nummer: gewoon live een nummertje spelen en dat opnemen op de plaat. En dat dan als eerste nummer op de plaat zetten. Omdat het kan.
Burning is dan ook een uitzondering op de plaat, want verder mogen we hier spreken van eenzame liedjes met relatief diepgaande teksten – al gaan ze wel allemaal voor dezelfde thematiek. Het nummer wordt gevolgd door Above You waarin Erlend zijn rol van “kijk eens wat een slimme teksten die aan het eind van de dag allemaal over liefde gaan” aanneemt. If you have a way of knowing, every river can be crossed… Dat soort teksten. Deze rol zien we vaak in zijn oeuvre. Aan het eind verandert Above You in I Want You en het staat buiten kijf dat dat van begin af aan de bedoeling was geweest. Above You is niet het beste nummer van de cd, maar wel een van de belangrijkste. Het is namelijk een van de weinige nummers op de eerste cd waar synthesizers worden gebruikt – in de live shows en op de volgende cd een essentieel onderdeel van de band. Hier zijn de synths “briljant” al zeg ik het zelf.
Na het al eerder genoemde debuutliedje (Inflation) volgt Fireworks waarin het archetype van het Whitest Boy Alive liedje wordt neergelegd: de drummer volgt een vrij standaardritme, Erlend speelt een serie noten op de gitaar, Marcin Öz speelt een vergelijkbaar basloopje mee en waar nodig wordt het geheel onderbroken voor een gitaarsolo zonder echte climax – die wordt namelijk veroorzaakt door de drums of de synths. Fireworks lijdt wat mij betreft dan ook onder alle andere Whitest Boy Alive nummers. Dit nummer grijpt de kern, maar verliest daardoor de eigen identiteit.
Nee, dan Don’t Give Up, voor mij het absolute hoogtepunt van de cd en de belichaming van de ‘gevoelige’ Whitest Boy Alive. Hoewel er meer nummers op de cd staan die het leed van de moderne hipster/nerd/jongen verwoorden, is Don’t Give Up verreweg de mooiste. Niet alleen breekt het met de cd door een zachte sound (Rhodes), het bevat ook nog een mooie Call & Response die mij keer op keer kippenvel bezorgd.
Give me a reason to stay constantly ignored
(I don’t think I can)
Give me an angle that I haven’t tried before
(Not from where I stand)
A guarantee for being honestly compared
(Could not be found)
You want to live when life is sakenly unfair
(Stick around)Don’t give up.
De historie van het nummer gaat ver terug, Erlend schreef het nummer voor Röyksopp (die het hier in 2003 al live spelen op Glastonbury), net als Remind Me en Poor Leno, maar dat duo wiste (per ongeluk?) de harde schijf en begon bij 0 voor hun tweede album en gezien de inmiddels bekoelde relatie tussen Erlend en de heren, kreeg het nummer een nieuwe tekst en titel (49 Percent) en een andere zanger. En hoewel het origineel met name in het refrein erg mooi is, moet ik toch concluderen dat de versie van The Whitest Boy Alive veel mooier is.
Daarna volgt wat mij betreft een klein dipje. De muzikaliteit van de band wordt verkend in Done With You, een nummer dat mij niet zo boeit, en worden variaties op het gevestigde thema gespeeld met Figures en Borders om daarna kei hard af te sluiten met twee toppers. Golden Cage is een van de beste nummers op de cd – ook met veel succes geremixed in dansbare vorm. Hier is Erlends stem in topvorm.
So you no longer care if it’s another day?
I guess I have been there, I guess I am there now
You knew what you wanted and you fought so hard
Just to find yourself sittting in a golden cage
Hier overigens de geslaagde Fred Falke remix – duurt ruim 8 minuten maar dan heb je ook wat – en respect om het toch nog melancholisch te laten klinken met vrolijke synthesizers:
Het album sluit af met melancholie: All Ears, een soort liefdesbrief en wederom een nummer dat Erlend al een paar jaar had liggen en later alsnog in een andere versie (met Kompis) werd uitgebracht. Niet de eerste keer en niet de laatste keer, want Erlend heeft er een handje van nummers wat jaren te laten rijpen voordat ze op plaat worden gezet. Dus werd de halve Rules-plaat al live gespeeld voordat er ook maar één nieuw nummer was opgenomen en verschenen er zelfs op die plaat nog nummers die ouder zijn dan de band zelf (afsluiter Island bijvoorbeeld).
Als je, zoals ik, na een paar jaar minder luisteren teruggrijpt naar deze plaat, valt je op hoe ingetogen en intiem de plaat is. Bijna geen cheesy teksten (Can you keep a secret? / No love can be guaranteed, it don’t come with no warranties zijn foute juweeltjes van de tweede plaats, maar niets van dat hier) of maniertjes waarmee Erlend de lachers op zijn hand krijgt, maar wel ruimte voor de essentie van de band. Want uiteindelijk is het allemaal leuk en aardig dat Erlend crowdsurfend door de zaal gaat, er moet ook een set met goede nummers staan. En een band met een verhaal. En dat is dat de Whitest Boy Alive aan het einde van de dag een dromer is, met een heel klein gouden hartje. En daar kunnen best veel hipsters en nerds (en ondergetekende) zich best mee identificeren.
