Dat komt toch niet zo vaak voor, dat de Nederlandse vertaling van een titel net zo mooi is als de Engelse. The Sense of an Ending van Julian Barnes las ik in het Engels, maar ik had de Nederlandse versie ook overwogen als die net zo mooi is vertaald als de kaft. Alsof het voorbij is, dus. Een treffende titel voor een werk dat zich grotendeels met herinneringen bezighoudt, en de betrouwbaarheid van die herinneringen.
Tony Webster is een man die het grootste deel van zijn leven in de middelmaat heeft doorgebracht door conflicten te vermijden. Getrouwd, gescheiden maar op vriendschappelijke voet met zijn ex-vrouw en redelijk tevreden met hoe het allemaal is gelopen. Het is inderdaad een leven in de middelmaat. Totdat – uiteraard totdat – er een brief van een advocaat komt waarin hij een dagboek en een klein geldbedrag nagelaten krijgt. Deze brief zorgt dat hij weer in contact komt met een oude geliefde uit zijn studietijd. Daardoor begint Tony zijn verleden te overdenken. En nadat het contact met de oude vlam is gelegd, is hij genoodzaakt om te twijfelen aan wat hij in het eerste deel van het boek heeft overdacht.
Alles kan in dit boek dan ook door de lezer in twijfel worden getrokken. Al op de eerste bladzijdes wordt in een geschiedenisles getwijfeld over de feiten en de interpretatie daarvan, en het blijkt uiteindelijk niet anders in Tony’s leven. Wat is er gebeurd? Wat is waar? Hoeveel herinneringen onderdrukt Tony eigenlijk? Het laat de lezer in een staat van verwarring achter bij de laatste grote onthulling aan het eind. De consequenties daarvan worden je niet meteen duidelijk en je mist een hoop als je het boek daarna meteen weglegt. Want het einde – bewust ambigu – kan ontzettend grote gevolgen hebben voor het beeld dat wordt geschetst van de verschillende personages. Maar omdat de hoofdpersoon dat lang niet lijkt te snappen en daarna weigert toe te geven, is het aan de lezers om een eigen versie van de gebeurtenissen te construeren. En dat doen ze massaal, getuige de reacties onder deze blog.
De thema’s zijn duidelijk uitgewerkt en liggen er wellicht iets te duidelijk bovenop, maar aan de andere kant… Het verhaal is bedrieglijk simpel. Zoals de Engelse titel al doet vermoeden, is The Sense of An Ending een verhaal waarin het eind nog niet echt het eind is. Ik heb zelden een boek gelezen waarbij een open eind zo terecht was. Een eind… Alsof het dan voorbij is…
4/5
