Ane Brun, waarom het nieuwe album altijd anders moet

Auteur: Stefan Meeuws

Of Bob Dylan echt de eerste was, is niet zo relevant. Wat wel relevant is, is dat hij keer op keer wordt aangehaald als een band besluit zijn geluid grondig om te gooien (bij voorkeur van akoestisch naar elektrische gitaar). Mumford & Sons en Laura Marling zijn zomaar twee artiesten waarbij Dylan werd aangehaald in 2015 en als je een beetje gaat speuren, kom je nog tientallen andere voorbeelden tegen in biografieën van bands, in de hoop dat het nieuwe album dan wel nieuwswaardig is…

Als liefhebber van alles wat akoestisch is, zie ik het vaak met lede ogen aan. Je hebt namelijk twee manieren van het roer omgooien. Mumford & Sons deden het om ook die mensen die niet zo van banjo houden voor zich te winnen en een zo mainstream mogelijk geluid te produceren. Laura Marling doet het om een rafelig randje aan haar nieuwe album te geven. Het verschil is meteen duidelijk: de een gaat voor stadiongeluid, de ander voor intensiteit. En daarmee blijft Marling haar roots trouw zonder aan originaliteit in te boeten. Mumford & Sons blijft ook trouw aan de roots (namelijk dat ze een trucje keer op keer herhalen), maar waar Marling een nieuw element succesvol in haar composities introduceert, doen de zonen hetzelfde trucje nog een keer, maar met een ander sausje. En zo verdwijnt ook de geringe hoeveelheid mooie details die nog te vinden waren op het tweede album nu definitief in de gootsteen. In plaats daarvan: epische bombast.

Was de hele muziekwereld maar zo makkelijk in te delen in Mumfords en Marlings…  Ane Brun legt dezelfde weg af als veel andere akoestische muzikanten. Haar doorbraak kwam met lieve liedjes als Humming One Of Your Songs en My Lover Will Go. Weliswaar al voorzien van de nodige arrangementen, maar stem en gitaar stonden (zeker live ook) vooral centraal. Dat daaraan met Changing of the Seasons uit 2008 al een mooi natuurlijk einde kwam, tolereer ik. Het sloeg precies een brug tussen die lieve liedjes en een dominante maar adequate productie. Ik keur ook goed dat ze daarna die liedjes alsnog in akoestische demovorm uitbracht op Sketches.

Maar met It All Starts With One begon die productie op sommige momenten wel heel erg dominant te worden en daardoor luisterde ik er toch minder naar dan naar haar voorgaande platen. Op de single Do You Remember werkte het trouwens wel goed, Ook in haar liveshow was de productie theatraler. Het zal de invloed van Peter Gabriel zijn geweest, met wie ze veel tourde, maar ik stond toch een beetje vreemd te kijken toen ze met een grootse gebaren en festivalset en -band neerstreek in een klein Ottersums dorpje waar ze al twee keer solo heel veel indruk had gemaakt. Het was een beetje misplaatst om voor een paar honderd man zo’n grote show neer te zetten vol choreografie, gewaden en soms zelfs lawaai. Maar toch: onder de laag polish zat dan toch nog Ane Brun, die hier en daar nog steeds breekbaarheid opzocht. Alleen moest je wat beter kijken en luisteren.

En nu dan, bijna vier jaar later (na tig compilaties en live albums), is er eindelijk een nieuwe studioplaat. When I’m Free gaat volgens Brun over het overwinnen van de angst voor haar chronische ziekte (Lupus, die ziekte die het nooit is in House) en haar veranderende levensinstelling: plezier hebben. De titel verwijst naar het nummer Still Waters, waarin ze zingt dat ze vrij is van haar problemen. En op de eerste twee singles kunnen we in ieder geval spreken van ‘een uitbundig karakter’. Kijk eens naar het eerder dit jaar verschenen Directions:

Ane Brun danst in haar eentje en voor haarzelf, zo lijkt het. Kijk, misschien is het een vuig en vunzig nummer bij een andere artiest. Maar Ane Brun is nog steeds Ane Brun, en dus kan het nog zo groovy klinken, het moet ook altijd een beetje mooi zijn. Zo ook op huidige single Shape Of A Heart. En hoewel de (studio-)clip van huidige single Shape Of A Heart een collectiever karakter heeft, is dit nog steeds Ane Brun die doet wat ze zelf leuk vindt – zonder remmingen of angst om op haar bek te gaan.

De vraag is of de plaat daar beter van wordt, om maar vrolijk te doen. Maar je angsten loslaten en gewoon iets maken waar je zelf vrolijk van wordt, is in ieder geval een betere reden om je sound te veranderen, dan ‘we hadden het gevoel dat we iets nieuws moesten proberen’ en dan Coldplay en U2 gaan nadoen. Hoewel, klinkt Shape Of A Heart niet toch een beetje als Coldplay? Niet?

En muziek maken waar Brun zelf vrolijk van wordt, betekent niet dat er geen breekbare momenten in de muziek zitten, of dat ze zichzelf niet meer op akoestische gitaar begeleidt. Het spectrum is diverser geworden, met soul-, funk- en popinvloeden en haar vocalen nóg prominenter dan op It All Starts With One. Niet bepaald waarom ik ooit naar Brun ben gaan luisteren dus. Mag het niet gewoon hetzelfde zijn?

En het antwoord erop is in dit geval: Nee. Fans van een artiest of band willen vooral hun artiest of band horen en zolang Rue Royale niet ineens Rammstein gaat nadoen of K3 de Rolling Stones gaat imiteren, blijven die fans wel tevreden. Soms lijkt het – bij de Mumfords van deze wereld – wel alsof het ‘anders-zijn’ van het nieuwe album het unique selling point is geworden. Terwijl dat nog steeds vooral de artiest ZELF is. Natuurlijk moet je het niet steeds exact hetzelfde doen, dat gaat ook vervelen. Maar er moet een gulden middenweg zijn waarbij een nieuw album variatie biedt voor de bestaande fans en interessant voor de artiest om te maken. Dus oké, ik geef toe, het mag af en toe anders. Doe het alleen niet zo geforceerd, alsjeblieft. Iedereen kan Arcade Fire nadoen, dat is geen innovatie of verrassing…

Die verandering moet uit jezelf komen, niet uit commerciële druk of de drang om zo groot en bekend mogelijk te worden. Uit jezelf, en dat komt vanzelf. De beste veranderingen in de muziek komen natuurlijk en zijn achteraf gezien vanzelfsprekend. Zoals bij Bob Dylan, zoals bij Changing of the Seasons van Brun zelfs. En hopelijk ook bij When I’m Free… De tijd zal leren of de nummers blijven hangen of irritant worden, of ze live werken of grotesk worden. Maar als Brun er echt gelukkiger van wordt, dan wil ik het een kans geven.Everything Changes zong Rachel Sermanni al ooit. En Take That trouwens ook.

Vanaf aanstaande vrijdag 4 september is ‘When I’m Free’ overal verkrijgbaar. Ane Brun komt in november naar Nederland. Op 11 november speelt ze met haar band in Doornroosje. Er zijn nog kaarten.